Úc được xếp trong những quốc gia có hệ thống giao thông an toàn nhất thế giới và đây không phải là điều ngẫu nhiên mà xứ sở Kangaroo đạt được thành tựu như vậy. Chính phủ Úc luôn dành một khoản ngân sách lớn cho hệ thống pháp luật và cơ sở hạ tầng như đường sá, biển chỉ dẫn nhằm đảm bảo trang bị tốt nhất cho người tham gia giao thông ở Úc.
Do đó, có thể mất tận 3 năm để sở hữu được tấm bằng lái xe ở Úc cho cả người dân địa phương và tạm trú dân. Tại xứ sở chuột túi, việc cấp giấy phép lái xe sẽ do từng tiểu bang đảm nhận. Mỗi tiểu bang sẽ có những quy trình và điều kiện khác nhau cho thủ tục lấy bằng lái xe. Trong đó, tiểu bang New South Wales (NSW) và Victoria (VIC) là hai hình mẫu tiêu biểu cho việc sát hạch và cấp giấy phép lái xe tại Úc.
Một điều khá thú vị là bằng lái xe ở xứ sở chuột túi có “quyền lực" gần ngang ngửa với passport. Bạn có thể sử dụng bằng lái xe được cấp ở Úc cho hầu hết tất cả vấn đề cần chứng minh danh tính. Ví dụ: mở tài khoản ngân hàng, thuê nhà, đăng kí sim điện thoại, chứng minh tuổi tác,...
NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG KHI THI BẰNG LÁI XE Ở CÁC BANG:
Dù ở bất kỳ bang nào, thì sau đây là những quy định chung để có được tấm bằng lái ở Úc.
- Phải trả qua đủ 3 tấm bằng cho người chưa biết lái: bằng lý thuyết, bằng P và bằng Full. Đối với những người đã có bằng ở Việt Nam hay bất kì quốc gia nào, tùy thuộc vào kinh nghiệm lái xe sẽ có những quy định “ưu tiên" khác nhau.
- Bằng L (Learner's test): Người từ 16 tuổi có thể học thi bằng L và cần có người giám sát đang giữ bằng Full. Tuỳ thuộc theo từng bang sẽ có tài liệu ôn thi bằng L (Learner Permit) khác nhau.
- Bằng P (Probationary License): bạn phải giữ bằng P tối thiểu 12 tháng với một số điều kiện hạn chế trước khi có được bằng Full.
- Bằng Full (Full Driver License): bạn sẽ sở hữu toàn quyền lái xe với tấm bằng Full và không bị giới hạn những điều kiện hạn chế. Tuy nhiên, bạn vẫn phải tuân thủ theo luật giao thông nhé!
- Thường trú nhân (PR) hoặc công dân Úc (citizen) bắt buộc phải thi lấy bằng lái của Úc cho dù có bằng lái từ nước khác.
- Thường trú nhân và du học sinh có thể dùng bằng nước ngoài để lái xe, tuy nhiên phải thỏa những điều kiện theo quy định.
- Không sử dụng điện thoại khi lái xe nếu bạn đang giữ bằng L (Learner Permit) và bằng P (Probationary License).
- Nói không với rượu bia, áp dụng cho tất cả các loại bằng.
- Phải cập nhật địa chỉ mới của bạn khi chuyển nhà.
NHỮNG QUY ĐỊNH THI BẰNG LÁI XE Ở BANG VICTORIA
Cơ quan chịu trách nhiệm sát hạch và cấp phép lái xe ở bang Victoria là Vicroads và Giao thông công cộng Victoria thuộc Sở Giao thông Victoria. Bằng lái xe ở bang VIC được chia thành 4 bậc: Bằng L (Learner Permit); Bằng P đỏ (Provisional P1); Bằng P xanh (Provisional P2); Bằng Full (Full Licence).
- Bằng L (Learner Permit): Học và thi lý thuyết dựa trên tài liệu của Vicroads. Các bạn có thể tìm tài liệu học tại đây. Hiện nay Vicroads có tài liệu Tiếng Việt cho những bạn chưa tự tin vào khả năng tiếng Anh của mình. Thời gian tính từ lúc đỗ bằng L đến lúc được phép thi lái để lấy bằng P1/ P2 hoặc Full licence như sau:
- Dưới 21 tuổi: Thời gian chờ để thi bằng P đỏ là 12 tháng. Bạn cũng cần phải có 1 cuốn logbook để ghi lịch sử lái xe ít nhất 120 giờ dưới sự giám sát của 1 người hướng dẫn (thầy dạy lái xe hoặc 1 người có Full licence). Bạn có thể tìm hiểu thêm tại website của Vicroads.
- Từ 21 tới dưới 25 tuổi: Thời gian chờ để thi lái là 6 tháng
- Từ 25 tuổi trở lên: Thời gian chờ để thi lái là 3 tháng.
Ngoài ra, để có thể đủ điều kiện lấy bằng P, bạn cũng phải vượt qua một kì thi gọi là “kiểm tra nhận thức nguy hiểm"- Hazard Perception Test. Đây cũng là một bài test đã khiến không ít du học sinh chúng ta phải “vò đầu, bứt tóc" vì độ khó và dài của nó.
- Bằng P đỏ (Provisional P1): Bạn có thể tự lái xe một mình với bằng P đỏ nhưng bạn phải dán nhãn P đỏ ở trước và sau xe. Bằng P đỏ sẽ bị một số hạn chế như không được chạy quá tốc độ 90km/h. Sau 12 tháng giữ bằng P đỏ, bạn có thể thi thăng cấp để lên bằng P xanh.
- Bằng P xanh (Provisional P2): Bạn cũng có thể lái xe một mình với bằng P2, đồng thời phải dán nhãn P xanh ở trước và sau xe. Tốc độ tối đa cho phép là 100km/h. Sau khi giữ bằng P xanh 24 tháng và không vi phạm luật giao thông, bạn sẽ được cấp bằng Full (Full licence).
- Bằng lái hoàn chỉnh (Full Licence): Bạn có toàn quyền lái xe ở Úc mà không bị những hạn chế. Bạn cũng không cần phải dán nhãn P đỏ hay P xanh ở trước và sau xe.
Hiện nay, Vicroads đã cho phép bạn có thể thực hiện bài kiểm tra lý thuyết trực tuyến (online) thay vì phải ra các cơ sở của Vicroads như trước đây.
CHIA SẺ KINH NGHIỆM THI BẰNG LÁI XE CHO NGƯỜI MỚI
Trước khi vào phần chính, mình sẽ nói sơ qua về “background” của mình để mọi người có thể tiện hơn trong việc tham khảo. Mình năm nay 23 tuổi và chưa từng có kinh nghiệm hay kiến thức về luật lái xe hơi ở Việt Nam và Úc. Hiện tại, mình đang chờ đủ tuổi để có thể thực hiện bài thi bằng P tại Melbourne, Victoria. Mọi thông tin trong mục này đều dựa trên kinh nghiệm thực tế và kiến thức mình hiện có. Sau đây mình sẽ chia sẻ quá trình mình lấy được bằng L và Hazard test.
Thời điểm mình đăng kí thi bằng L, Vicroads chưa cung cấp dịch vụ thi trực tuyến (online) nên mình phải booking để được thi tại cơ sở của Vicroads. Tuy nhiên, lúc ấy Melbourne vẫn đang trong thời gian bị hạn chế bởi quy định giãn cách nên hầu như mọi trung tâm của Vicroads đều full-booking và rất khó để gọi điện. Do đó, mình đã nhắn tin vào fanpage của Vicroads trên Facebook để hỏi xem liệu còn “slot" nào đang trống hay không. May mắn thay, mình gặp một nhân chăm sóc khách hàng cực kì thân thiện, cô ấy đề nghị sẽ gọi lại cho mình để tiện cho việc mình booking. Cuối cùng, mình cũng book được vào tháng 2 năm 2021 (thời điểm mình liên lạc là vào tháng 12 năm 2020).
Lúc ấy vì biết rất khó để đăng kí nên mình đã đăng kí thi bằng L và bằng Hazard trong cùng 1 ngày (đó là một quyết định mạnh bạo cho một người không biết gì về lái xe như mình). Vì thời gian book khá lâu nên mình dường như đã quên mất ngày thi. Trước ngày thi 5 ngày, mình mới chợt nhớ ra và bắt đầu công cuộc ôn thi cho cả 2 bài kiểm tra.
QUÁ TRÌNH CHUẨN BỊ THI BẰNG LÁI XE TẠI ÚC
Bài thi lý thuyết- Learner's Permit Test: Mình đã thực hiện quá trình ôn thi bằng L trong vòng 2 ngày. Mình đã lên website của Vicroads tìm và tải tài liệu cho cả 2 bản tiếng Anh và tiếng Việt để học. Mình đọc qua hết một lần cho bản tiếng Anh, phần nào không hiểu hoặc nhiều từ không biết thì mình mở bộ tiếng Việt ra để xem. Sau đó, mình lên website của Vicroads để làm những bài thi thử. Lúc đầu mình không đạt số điểm yêu cầu và mình lặp lại quá trình thi thử ấy nhiều lần cho đến khi đạt được số điểm yêu cầu và tự tin về kiến thức của mình. Các bạn có thể tìm những bài thi thử tại: https://www.vicroads.vic.gov.au/licences/your-ls/learner-permit-test-inperson/lpt
Trên trang của Vicroads sẽ có 2 mục: Start in Feedback Mode và Start in Practice Mode. Lúc đầu, mình sẽ làm bài test ở mục “Start in Feedback Mode" trước vì khi mình làm sai, hệ thống sẽ hiển thị hướng dẫn mình sai chỗ nào và phần đó nằm ở đâu trong cuốn tài liệu học lái xe. Sau khi mình đã nắm rõ được kiến thức, mình sẽ thử với mục “Start in Practice Mode", ở mục này sẽ chấm số điểm bạn đạt được mà không đưa ra đáp án đúng của các câu bạn đã làm sai.
Bài thi kiểm tra nhận thức nguy hiểm- Hazard Perception Test: Còn lại 3 ngày ngắn ngủi, mình bắt đầu lên tìm những video về bài thi Hazard để tìm hiểu cấu trúc thi. Lúc ấy, một người chị đã giới thiệu cho mình ứng dụng “DriveSmart" kèm theo câu nói “Chị đã thử và đã thành công". Nên mình đã dành một ngày để nghiên cứu tất tần tật về ứng dụng này. Còn lại 24 tiếng cuối cùng, mình đã tìm lên lại Vicroads website để luyện tập thêm từ tài liệu của Vicroads. Phần luyện tập cho bài thi Hazard test tại: https://www.vicroads.vic.gov.au/licences/your-ps/get-your-ps/hazard-perception-practice-test
Trong khi DriveSmart có thể giúp bạn có thêm kiến thức và luật giao thông tại Úc thì các bài luyện tập trên Vicroads sẽ cho phép bạn hiểu cấu trúc bài thi thực tế hơn. Có 9 videos trên trang Vicroads, mỗi video là một tình huống khác nhau mà bạn có thể gặp trong thực tế.
QUÁ TRÌNH THI BẰNG LÁI XE
Vào ngày thi, mình đã được yêu cầu điền vào một form đăng ký thông tin, trình xuất passport, và một tài liệu chứng minh khác có thông tin địa chỉ nhà của bạn (mình đã dùng bank statement). Sau khi hoàn tất thủ tục đóng tiền và kiểm tra thông tin, mình được làm bài kiểm tra độ cận của mắt (quá trình kiểm tra khá nhanh). Ngoài ra, nhân viên sẽ hỏi bạn có muốn làm bài kiểm tra bằng tiếng Việt hay không, nhưng mình chọn làm bài thi bằng tiếng Anh.
Bài thi lý thuyết- Learner's Permit Test: Sau đó, mình được gọi vào dàn máy tính để làm bài. Sẽ có tổng cộng 32 câu hỏi trong bài thi lý thuyết và bạn cần phải đạt tối thiểu 78% (25/32 câu) để vượt qua bài thi. Có tới 70% câu hỏi trong bài kiểm tra thực tế giống với bài kiểm tra thử vào thời điểm mình thi. Mình đã đạt được 81% tương đương với đúng 26 câu cho bằng L của mình. Sau khi hoàn thành bài kiểm tra, bạn sẽ ra chỗ làm thủ tục lúc đầu để nhận kết quả.
Bài thi kiểm tra nhận thức nguy hiểm- Hazard Perception Test: Sau khi nhận kết quả cho phần thi lý thuyết, mình tiếp tục ngồi chờ tầm 15 phút để vào thi bài kiểm tra nhận thức nguy hiểm. Lúc đầu vào mình run và hồi hợp cực kì. Bài thi thực tế sẽ khó hơn nhiều trong lúc luyện tập và hầu như không có câu nào giống với 9 videos mà mình đã ôn. Mình cứ ngồi xem và nghe theo “tổ tiên kêu bấm” thì mình bấm thôi. Trong lúc mình làm bài, mình đã nghĩ “thôi rồi, phải book lịch thi lại rồi". Sau khi hoàn thành bài thi, mình định bước ra và hỏi đăng kí thi lại, nhưng nhân viên đưa mình tờ giấy và nói “you’re successful" (bạn đã thành công). Lúc đầu mình tưởng mình nghe nhầm nên hỏi lại “unsuccessful?” (không thành công?) nhưng nhân viên lại khẳng định “no, successful" (không, thành công). Lúc ấy mình cứ như bắt được vàng ấy vì không ngờ mình lại đậu và cũng không biết đậu bằng cách nào.
Sau khi nhận được kết quả cho cả hai bài thi thì mình được hướng dẫn chụp hình cho bằng Learner’s Permit của mình.
SAU KHI THI BẰNG LÝ THUYẾT LÁI XE TẠI ÚC
Sau khi hoàn thành bài thi thì mình đi về và lên mạng để tìm thầy dạy lái xe và đăng kí ngày thi bằng P. Tuy nhiên, do mình trên 21 tuổi và dưới 25 tuổi nên hệ thống yêu cầu mình phải đợi sau 6 tháng để có thể đủ điều kiện đăng kí thi bằng lái xe P tại Úc.
Trong khoảng thời gian chờ đợi, mình đã đi tìm thầy hướng dẫn để học lái xe. Học phí trung bình cho một buổi học từ 40-50 AUD. Tuy nhiên, nếu bạn chọn đóng tiền theo gói thì sẽ tiết kiệm hơn khá là nhiều. Một gói học lái xe phổ biến sẽ bao gồm 10-20 buổi học kèm theo dịch vụ đi thi lái. Các bạn có thể lựa chọn học các giáo viên dạy lái xe Việt Nam hoặc ra các trung tâm dạy lái xe ở Úc.
QUÁ TRÌNH ĐỔI BẰNG LÁI XE (CONVERT) TẠI VICTORIA (ÚC)
Vào năm 2019, những người có bằng lái xe ở nước ngoài (trừ Úc) sẽ phải chuyển đổi bằng lái xe nước ngoài sang bằng lái xe của Úc trong vòng 6 tháng sau khi họ cư trú tại bang VICTORIA (điều luật này áp dụng cho tất cả loại visa tạm trú).
Tuy nhiên, mang tiếng là “đổi bằng lái xe" nhưng trên thực tế, các người thân xung quanh của mình đã có bằng lái xe ở Việt Nam đều phải tham gia các kì thi y như mình. Những người muối đổi bằng lái xe nước ngoài sang bằng lái xe của Victoria đều phải trải qua kì thi lý thuyết và hazard test. Tuy nhiên, điều khác biệt là họ sẽ không được cấp bằng Learner's Permit mà chỉ chờ thi để lấy bằng P.
Một điều đặc biệt là bạn sẽ được cấp bằng P đỏ, P xanh hay bằng Full dựa vào kinh nghiệm giữ giấy phép lái xe nước ngoài của bạn. Cụ thể:
- Nếu giữ Giấy phép lái xe nước ngoài không quá 1 năm thì có thể đổi sang Bằng P đỏ
- Giấy phép lái xe nước ngoài từ 1 đến 3 năm tương đương với Bằng P xanh
- Giấy phép lái xe nước ngoài hơn 3 năm thì có thể đổi sang Bằng lái Full (Full licence).
Sau khi bạn đã thành công đổi bằng lái xe nước ngoài sang bằng lái xe của Úc thì giấy phép lái xe ở Việt Nam sẽ không được phép sử dụng nữa. Bạn có thể tìm hiểu thêm về chi phí, cách thức và thời gian cần lưu ý khi thi lái xe ở Úc tại đây
Lấy được bằng lái xe tại Úc là một quá trình đầy gian nan và thử thách. Mỗi bang sẽ có những quy định về việc thi và đổi bằng khác nhau. Tuy nhiên, có được chiếc bằng lái xe ở Úc là một điều cần thiết cho những bạn đi học và đi làm xa. Ngoài ra, có trong tay chiếc bằng lái trong tay sẽ giúp bạn “kha khá” chuyện trong việc chứng minh danh tính. Ngoài ra, thi bằng lái ở Úc cũng là một kinh nghiệm thú vị đáng để trải nghiệm!
